درپوش دنده ای سیاه

درپوش دنده ای سیاه (Black Threaded Plug)، که در اصطلاح فنی با نام پلاگ دنده‌ای نیز شناخته می‌شود، یکی از اتصالات کوچک اما بسیار ضروری در سیستم‌های لوله‌کشی است که برای مسدود کردن یک دهانه یا پورت مادگی دنده‌ای (Female Threaded Port) به کار می‌رود. این قطعه، یک اتصال توپر است که بخش اصلی بدنه آن رزوه‌کاری شده و دارای یک سر یا کلگی (Head) برای گرفتن با آچار است. عبارت "سیاه" به دلیل عدم وجود پوشش گالوانیزه به آن اطلاق می‌شود. درپوش دنده ای سیاه یک راه حل سریع، آسان و اقتصادی برای بستن انتهای یک انشعاب، مسدود کردن پورت‌های اضافی روی تجهیزات، یا ایجاد یک نقطه تست در سیستم‌های تأسیساتی و صنعتی است.

ساختار و انواع درپوش دنده ای سیاه

درپوش دنده ای سیاه برای سهولت در نصب، در چندین شکل اصلی طراحی می‌شود که تفاوت اصلی آن‌ها در شکل "سر" یا بخش آچارخور آن‌هاست.

1. درپوش با سر چهارگوش (Square Head Plug)
   این نوع درپوش دارای یک کلگی به شکل مربع است که امکان گرفتن با آچارهای فرانسه یا لوله‌گیر را به راحتی فراهم می‌کند. این مدل یکی از رایج‌ترین انواع درپوش دنده ای سیاه برای کاربردهای عمومی است.
2. درپوش با سر شش‌گوش (Hex Head Plug)
   این نوع درپوش دارای یک کلگی به شکل شش‌ضلعی است. سر شش‌گوش امکان استفاده از آچارهای بکس و سوکتی را علاوه بر آچارهای تخت فراهم می‌کند که نصب را آسان‌تر می‌نماید.
3. درپوش با سر گرد آلنی (Round Head / Allen Plug)
   این نوع درپوش دارای یک سر گرد است که در مرکز آن یک حفره شش‌ضلعی (آلنی) وجود دارد. این طراحی برای کاربردهایی که سطح خارجی اتصال نباید برجستگی داشته باشد، ایده‌آل است.

فرآیند تولید و متریال درپوش دنده ای سیاه

این اتصالات بسته به کاربرد، از مواد و فرآیندهای تولید متفاوتی ساخته می‌شوند.

• ریخته‌گری (Casting): این روش برای تولید انبوه و اقتصادی درپوش دنده ای سیاه چدنی رایج است و برای کاربردهای کم‌فشار مانند تأسیسات ساختمانی مناسب است.
• فورج و ماشین‌کاری (Forging & Machining): این روش برای تولید اتصالات فولادی با کیفیت و کلاس فشاری بالاتر استفاده می‌شود و برای کاربردهای صنعتی و پرفشار ایده‌آل است.

متریال اصلی:

• چدن مالیبل (Malleable Iron): بسیار رایج برای کاربردهای تأسیساتی عمومی.
• فولاد فورج شده (Forged Steel - A105): برای کاربردهای صنعتی با فشار و دمای بالا.

مشخصات فنی و استانداردهای کلیدی

برای خرید درپوش دنده ای سیاه و اطمینان از عملکرد صحیح آن، باید به مشخصات فنی آن توجه کرد.

• استاندارد ابعادی: این اتصالات از استانداردهایی مانند ASME B16.14 (چدنی) و ASME B16.11 (فولادی) پیروی می‌کنند.
• استاندارد رزوه‌ها: رزوه‌ها تقریباً همیشه از نوع NPT (مخروطی) مطابق با استاندارد ASME B1.20.1 هستند.
• کلاس فشاری (Pressure Class): اتصالات چدنی معمولاً در کلاس 150# و اتصالات فولادی در کلاس‌های بالاتری مانند 2000#، 3000# و 6000# تولید می‌شوند.

مقایسه کلیدی: درپوش دنده‌ای در مقابل کپ جوشی

ویژگی	درپوش دنده ای سیاه (Plug)	کپ جوشی (Cap)
نوع اتصال	دنده‌ای (رزوه‌ای)	جوشکاری لب به لب
جنسیت اتصال	نری (Male) - وارد اتصال مادگی می‌شود.	مادگی (Female) - روی انتهای لوله قرار می‌گیرد.
ماهیت اتصال	قابل باز و بست (موقت یا دائمی)	دائمی و غیرقابل جدا شدن
کاربرد اصلی	بستن پورت‌ها و انشعابات اضافی	بستن انتهای خطوط لوله اصلی
سیستم مورد استفاده	سیستم‌های لوله‌کشی دنده‌ای	سیستم‌های لوله‌کشی جوشی

این دو قطعه برای مسدود کردن انتهای خطوط در دو نوع سیستم کاملاً متفاوت به کار می‌روند. درپوش دنده ای سیاه یک راه حل قابل باز و بست برای پورت‌های رزوه‌ای است. در مقابل، برای انسداد دائمی و با حداکثر ایمنی در خطوط لوله جوشی پرفشار، از کپ‌های جوشی بدون درز از برندهای معتبر مانند اتصالات ttf استفاده می‌شود.

راهنمای کاربردی خرید درپوش دنده ای سیاه

فرآیند خرید و فروش درپوش دنده ای سیاه نیازمند توجه به چند نکته ساده اما مهم است.

1. انتخاب نوع سر مناسب (چهارگوش، شش‌گوش یا آلنی): بر اساس نوع آچار در دسترس و فضای نصب، بین انواع مختلف انتخاب کنید.
2. تعیین سایز و کلاس فشاری: سایز مورد نیاز (مثلاً "۱ اینچ") را بر اساس قطر پورت مادگی که می‌خواهید مسدود کنید، و کلاس فشاری را متناسب با فشار سیستم مشخص نمایید.
3. انتخاب متریال صحیح (چدنی یا فولادی): برای لوله‌کشی آب و گاز خانگی، نوع چدنی کفایت می‌کند. برای کاربردهای صنعتی، حتماً از نوع فولادی استفاده کنید.
4. بازرسی کیفیت رزوه‌ها: رزوه‌ها باید تمیز، کامل، عمیق و بدون هرگونه زدگی یا پلیسه باشند تا اتصال به درستی آب‌بندی شود.
5. خرید از منابع معتبر: برای اطمینان از کیفیت متریال و رعایت استانداردها، همواره از فروشگاه‌ها و تأمین‌کنندگان معتبر مانند فولادین (پایپ کالا) خرید کنید.

درپوش دنده ای سیاه یک قطعه کوچک، اما یک ابزار بسیار حیاتی برای تکمیل، تعمیر و نگهداری سیستم‌های لوله‌کشی است. این اتصال با فراهم کردن یک راهکار سریع، قابل اعتماد و اقتصادی برای مسدود کردن دهانه‌های رزوه‌ای، نقش مهمی در جلوگیری از نشتی و بستن انشعابات استفاده نشده ایفا می‌کند. چه یک درپوش چهارگوش ساده برای یک کار تأسیساتی باشد و چه یک درپوش آلنی برای یک کاربرد دقیق، این قطعات با سادگی خود، ایمنی سیستم را تضمین می‌کنند.