کپ جوشی درزدار

کپ جوشی درزدار (Seamed/Welded Cap)، که با نام کپ عدسی درزدار نیز شناخته می‌شود، یکی از اتصالات رایج در سیستم‌های لوله‌کشی است که برای مسدود کردن و مهر و موم دائمی انتهای یک خط لوله به کار می‌رود. برخلاف نوع مانیسمان، این قطعه از طریق شکل‌دهی و جوشکاری یک یا چند تکه ورق فولادی ساخته می‌شود و به همین دلیل، دارای خط جوش (درز) در بدنه گنبدی شکل خود است. این ویژگی ساختاری، اصلی‌ترین تفاوت آن با کپ‌های بدون درز است. لبه کپ جوشی درزدار برای اتصال جوشی لب به لب (Butt Weld) به انتهای لوله، پخ‌زنی می‌شود. به دلیل هزینه تمام شده پایین‌تر، این اتصالات گزینه‌ای محبوب و اقتصادی برای کاربردهای با فشار و دمای متوسط و پایین هستند.

فرآیند تولید کپ جوشی درزدار

کیفیت و استحکام یک کپ جوشی درزدار به طور مستقیم به روش تولید و کیفیت جوشکاری آن بستگی دارد. این اتصالات معمولاً به یکی از دو روش زیر تولید می‌شوند:

• تولید از یک تکه ورق (Pressing and Welding):
  یک دایره از ورق فولادی برش داده شده و با استفاده از پرس، به شکل گنبد در می‌آید. در نهایت، درز ایجاد شده جوشکاری می‌شود. این روش برای سایزهای کوچکتر رایج‌تر است.
• تولید از چند تکه ورق (Gore Segment Fabrication):
  این روش برای ساخت کپ‌های با قطر بسیار بزرگ استفاده می‌شود. ورق فولادی به تکه‌هایی با الگوی مشخص برش داده شده و لبه‌های آن‌ها به هم جوش داده می‌شود تا شکل نهایی گنبدی کپ جوشی درزدار را بسازند.

در هر دو روش، پس از شکل‌گیری و جوشکاری، لبه کپ برای اتصال به لوله، پخ‌زنی (Beveling) شده و تحت بازرسی‌های کیفی قرار می‌گیرد.

ساختار و طراحی کپ درزدار عدسی

طراحی کپ جوشی درزدار، همانند نوع مانیسمان، معمولاً به شکل گنبدی یا بیضوی (Ellipsoidal) است که به آن کپ عدسی نیز می‌گویند. این طراحی به دلیل توزیع یکنواخت تنش و استحکام بالا در برابر فشار انتخاب می‌شود. تفاوت اصلی ساختاری با نوع مانیسمان، وجود یک یا چند خط جوش بر روی همین بدنه گنبدی است. این خطوط جوش، در صورت اجرای باکیفیت، استحکام قابل قبولی را فراهم می‌کنند، اما همواره به عنوان یک نقطه حساس‌تر نسبت به ساختار یکپارچه مانیسمان در نظر گرفته می‌شوند.

مشخصات فنی و استانداردهای کپ جوشی درزدار

برای خرید کپ جوشی درزدار و اطمینان از عملکرد مناسب آن، باید به مشخصات فنی آن توجه کرد.

• استاندارد ابعادی: ابعاد این اتصالات معمولاً از استاندارد ASME B16.9 پیروی می‌کند.
• استاندارد متریال: جنس این اتصالات عمدتاً از ورق‌های فولاد کربنی مانند ST37 یا مطابق با استاندارد ASTM A234 Gr. WPA است.
• ضخامت: این کپ‌ها در ضخامت‌های مختلف متناسب با رده‌های لوله‌های درزدار سبک و سنگین تولید می‌شوند.
• نوع اتصال: این کپ‌ها برای اتصال جوشی لب به لب (Butt Weld) طراحی شده‌اند.

مقایسه کلیدی: کپ جوشی درزدار در مقابل کپ مانیسمان

انتخاب بین این دو نوع کپ، یک تصمیم مهم و مبتنی بر نیازهای فنی و بودجه پروژه است.

ویژگی	کپ جوشی درزدار	کپ مانیسمان (بدون درز)
روش تولید	از جوشکاری ورق فولادی	از کشش عمیق ورق یکپارچه
ساختار	دارای یک یا چند درز جوش	کاملاً یکپارچه و بدون درز
استحکام	خوب تا متوسط (وابسته به کیفیت جوش)	بسیار بالا و یکنواخت
تحمل فشار	مناسب برای فشارهای پایین تا متوسط	ایده‌آل برای فشارهای بالا و بحرانی
قیمت	اقتصادی و به مراتب ارزان‌تر	گران‌تر
کاربرد اصلی	تهویه، آب و فاضلاب، مخازن اتمسفریک	نفت، گاز، پتروشیمی، مخازن تحت فشار

به طور خلاصه، برای پروژه‌های عمومی که هزینه اولویت دارد، کپ جوشی درزدار یک انتخاب هوشمندانه است. اما در کاربردهای حساس و پرفشار که هرگونه ریسک شکست غیرقابل قبول است، سرمایه‌گذاری بر روی کپ‌های بدون درز از برندهای معتبر مانند اتصالات ttf که بالاترین سطح ایمنی را ارائه می‌دهند، ضروری می‌باشد.

راهنمای بازرسی و خرید کپ جوشی درزدار

فرآیند خرید و فروش کپ جوشی درزدار نیازمند بررسی دقیق کیفیت محصول است، زیرا استحکام آن مستقیماً به کیفیت ساخت بستگی دارد.

1. بازرسی دقیق درز جوش: این مهم‌ترین فاکتور است. خط جوش باید یکنواخت، ممتد، و بدون هرگونه ترک، حفره یا بریدگی کناره جوش (Undercut) باشد.
2. بررسی یکنواختی ضخامت و شکل گنبد: ضخامت ورق کپ باید در تمام نقاط یکنواخت باشد و شکل گنبد کاملاً متقارن باشد.
3. کنترل ابعاد و گردی دهانه: از گرد بودن کامل دهانه کپ و مطابقت ابعاد آن با سفارش خود اطمینان حاصل کنید تا به خوبی روی لوله قرار گیرد.
4. کیفیت پخ‌زنی: لبه کپ باید به صورت تمیز و با زاویه استاندارد پخ خورده باشد تا جوشکاری به درستی انجام شود.
5. خرید از منابع معتبر: برای اطمینان از حداقل کیفیت، همواره از تأمین‌کنندگان معتبر و شناخته‌شده مانند فولادین (پایپ کالا) خرید کنید.

کپ جوشی درزدار یک راه حل بسیار کارآمد و اقتصادی برای مسدود کردن انتهای خطوط لوله در کاربردهای عمومی و صنعتی با فشار پایین تا متوسط است. این اتصال با ارائه یک تعادل هوشمندانه بین هزینه و عملکرد، به گزینه‌ای محبوب در صنایع تأسیسات ساختمانی، تهویه مطبوع و ساخت مخازن اتمسفریک تبدیل شده است. اگرچه این محصول استحکام بی‌رقیب اتصالات مانیسمان را ندارد، اما در کاربردهای متناسب با خود، عملکردی کاملاً قابل قبول را با هزینه‌ای به مراتب کمتر ارائه می‌دهد.